Soru: Hocam günümüzde hakikaten insanlar söz veriyor ancak sözlerinin tam tersi davranılta bulunuyorlar. Bundan da rahatsızlık duymuyorlar bile? Bunun doğru olmadığını ve buna hiiçbir deililin bulunmadığını biliyorum elbette. Ancak hocam kardeşlerimize nasihat bağlamında bu konuyu ele alan ayet hadislerle öz bir birgi verebilirseniz sevinirim. Allah sizden razı olsun.
Cevap: Allah sizden razı olsun. Dediğiniz gibi bu husus gerçekten en önemli mefhum olmasına rağmen kıyamet günü olması hasebiyle maalesef böyle şekil almıştır. Allah Rasulü ahdi olmayanın dini yoktur demiştir… Allah bizi korusun… Abdullah Azzam rahimehullah demiştir ki: Ben bu dini başından sonuna inceledim Ahidden daha önemli bir husus görmedim… Gerçekten bu böyledir…
Anlaşma Müşrikle Bile Olsa Riayet Edilmelidir
- Onların antlaşmalarını, süreleri bitinceye kadar tamamlayınız. Allah (haksızlıktan) sakınanları sever.Tevbe Suresi 4. Ayet
- Onlar size karşı dürüst davrandıkları müddetçe siz de onlara dürüst davranın. Çünkü Allah (ahdi bozmaktan) sakınanları sever. Tevbe Suresi 7. Ayet
- Antlaşma yaptığınız zaman, Allah’ın ahdini yerine getirin ve Allah’ı üzerinize şahit tutarak, pekiştirdikten sonra yeminleri bozmayın. Şüphesiz Allah, yapacağınız şeyleri pek iyi bilir. Nahl Suresi 91. Ayet
Ahde Vefa Müminin Alâmetidir
- Yine onlar (o müminler) ki, emanetlerine ve ahidlerine riayet ederler. Müminun Suresi 8. Ayet
- Antlaşma yaptığı zaman sözlerini yerine getirir. Sıkıntı, hastalık ve savaş zamanlarında sabreder. İşte doğru olanlar, bu vasıfları taşıyanlardır. Müttakîler ancak onlardır!
Bakara Suresi 177. Ayet - Emanetlerine ve ahitlerine riayet edenler;Şahitliklerini (dosdoğru) yapanlar; 34. Namazlarını koruyanlar;İşte bunlar, cennetlerde ağırlanırlar.Mearic Suresi 32. Ayet
Ahde vefa kişide Allah korkusunun göstergesidir:
- O kullar, şiddeti her yere yayılmış olan bir günden korkarak verdikleri sözü yerine getirirler. İnsan Suresi 7. ayet
Ahd Sorumluluktur
- Allah’a verilen söz mesuliyeti gerektirir! Ahzab Suresi 15. Ayet
Ahd Müminin Koşulsuz Şartı ve Özelliğidir: – Mümin sözünü asla değiştirmez.
- Müminler içinde Allah’a verdikleri sözde duran nice erler var. İşte onlardan kimi, sözünü yerine getirip o yolda canını vermiştir; kimi de (şehitliği) beklemektedir. Onlar hiçbir şekilde (sözlerini) değiştirmemişlerdir. Ahzab Suresi 23. Ayet
Ayetin devamı.(Dikkat elirse Yüce Allah mefhumun muhalefeti ile Münafıkalrı bunun karşısına koyuyor. Yani sözlerini değiştirenler olarak nifak ehli karşımıza çıkıyor… Zaten bu hadisle de sabit)
- Çünkü Allah sadâkat gösterenleri sadâkatları sebebiyle mükâfatlandıracak, münafıklara -dilerse- azap edecek yahut da (tevbe ederlerse) tevbelerini kabul edecektir. Şüphesiz Allah, bağışlayandır, esirgeyendir. Ahzab Suresi 24. Ayet
Fasıklık Alametidir
- Onlar öyle (fâsıklar) ki, Allah’a kesin söz verdikten sonra sözlerinden dönerler. Allah’ın, ziyaret edilip hal ve hatırının sorulmasını istediği kimseleri ziyaretten vazgeçerler ve yeryüzünde fitne ve fesat çıkarırlar. İşte onlar gerçekten zarara uğrayanlardır. Bakara Suresi 27. Ayet
Allah ise sözünde duranları sever
Her kim sözünü yerine getirir ve kötülükten sakınırsa, bilsin ki Allah sakınanları sever. Ali İmran-76
Ahde Vefa Etmeyeninin Ahiretten Payı Yoktur
Allah’a karşı verdikleri sözü ve yeminlerini az bir bedelle değiştirenlere gelince, işte bunların ahirette bir payı yoktur. Kıyamet günü Allah onlarla konuşmayacak, onlara bakmayacak ve onları temize çıkarmayacaktır. Onlar için acı bir azap vardır. Ali İmran Suresi 77. Ayet
Adaletli Söz Söyleyip Tutmak Gerekir
- Söz söylediğiniz zaman, yakınlarınız dahi olsa adaletli olun, Allah’a verdiğiniz sözü tutun. İşte Allah size, iyice düşünesiniz diye bunları emretti. Enam Suresi 152. Ayet
Kafir Kavimlerin Genel Özelliğidir
- Onların çoğunda, sözünde durma diye bir şey bulamadık. Gerçek şu ki, onların çoğunu yoldan çıkmış bulduk. Araf Suresi 102. Ayet
Ahde Vefa Müminlerin Özeliğidir
- Onlar, Allah’ın ahdini yerine getirenler ve verdikleri sözü bozmayanlardır.
- Onlar Allah’ın gözetilmesini emrettiği şeyleri gözeten, Rablerinden sakınan ve kötü hesaptan korkan kimselerdir. Rad Suresi 20 ve 21. Ayetler
Ahde Vefa Etmeyene Lanet Vardır
- Allah’a verdikleri sözü kuvvetle pekiştirdikten sonra bozanlar, Allah’ın riayet edilmesini emrettiği şeyleri (akrabalık bağlarını) terk edenler ve yeryüzünde fesat çıkaranlar; işte lânet onlar içindir. Ve kötü yurt (cehennem) onlarındır.
- Allah dilediğine rızkını bollaştırır da daraltır da. Onlar dünya hayatıyla şımardılar. Oysa ahiretin yanında dünya hayatı, geçici bir faydadan başka bir şey değildir. Rad Suresi 25 ve 26. Ayet
Ahidleşen Biri Allah’a Ahitleşmiş Sayılır. Ahitlere Allah şahiddir ve üzerine alır…
Nitekim Ayette; Antlaşma yaptığınız zaman, Allah’ın ahdini yerine getirin.(Nahl 91) – Yani anlaşmadan Allah’ın ahdi olarak bahsediyor.
- Antlaşma yaptığınız zaman, Allah’ın ahdini yerine getirin ve Allah’ı üzerinize şahit tutarak, pekiştirdikten sonra yeminleri bozmayın. Şüphesiz Allah, yapacağınız şeyleri pek iyi bilir. Nahl Suresi 91. Ayet
Yeminlerinizi Fesad Aracı Etmeyin, Ahdi Azbir Pahaya Satmayın
- Yeminlerinizi aranızda fesada araç edinmeyin, aksi halde (İslâm’da) sebat etmişken ayağınız kayar da (insanları) Allah yolundan alıkoymanız sebebiyle (dünyada) kötülüğü tadarsınız. Sizin için (ahirette de) büyük bir azap vardır.
- Allah’ın ahdini az bir karşılığa değişmeyin! Şayet anlayan kimseler iseniz, şüphesiz Allah katında olan (sevap) sizin için daha hayırlıdır.
Nahl Suresi 94 ve 95. Ayet
Söz Sorumluk ve mesuliyeti Gerektirir
- Verdiğiniz sözü de yerine getirin. Çünkü verilen söz, sorumluluğu gerektirir.
İsra Suresi 34. Ayet
Yahudilerin Özelliğidir
Nitekim Musa Aleyhisselam’ın kavmi Musa aleyhisselam’a vaadinden dönekliğiyle bilinir. Ve zaten lanetlenmeleri bu noktada başlar.
- Bunun üzerine Musa, öfkeli ve üzüntülü olarak kavmine döndü. Ey kavmim! dedi, Rabbiniz size güzel bir vaadde bulunmamış mıydı? Şu halde size zaman mı çok uzun geldi, yoksa üstünüze Rabbinizin gazabının inmesini mi istediniz ki, bana olan vâdinizden döndünüz?
- Dediler ki: Biz sana olan vâdimizden, kendi kudret ve irademizle dönmedik. Fakat biz, o kavmin (Mısır’lıların) zinet eşyasından bir takım ağırlıklar yüklenmiş, sonra da onları atmıştık; aynı şekilde Sâmirî de atmıştı. Taha Suresi 86 ve 87. Ayet
Allah’a Verilen Sözde Durulursa, Allah da vadettiklerini verir.
Nitekim israiloğullarına bunu taahhüt etmiştir
- Ey İsrailoğulları! Size verdiğim nimetlerimi hatırlayın, bana verdiğiniz sözü yerine getirin ki, ben de size vâdettiklerimi vereyim. Yalnızca benden korkun. Bakara Suresi 40. Ayet
Kafirin Yeminden, Sözünden Dönmesi Savaş Sebebidir. Zaten Kafirin Sözü Yoktur
- Eğer antlaşmalarından sonra yeminlerini bozarlar ve dininize saldırırlarsa, küfrün önderlerine karşı savaşın. Çünkü onlar yeminleri olmayan adamlardır. (Onlara karşı savaşırsanız) umulur ki küfre son verirler. Tevbe Suresi 12. Ayet
Ahid Bozma Kafirlerin Alametidir
- Allah katında, canlıların en kötüsü kâfir olanlardır. Çünkü onlar iman etmezler. Enfal Suresi 55. Ayet
- Onlar, kendileriyle antlaşma yaptığın, sonra her defasında hiç çekinmeden ahidlerini bozan kimselerdir. Enfal Suresi 56. Ayet
- Ne zaman onlar bir antlaşma yaptılarsa, yine kendilerinden bir grup onu bozmadı mı? Zaten onların çoğu iman etmez. Bakara Suresi 100. Ayet
Aleyhine Bozar
- Kim ahdini bozarsa, ancak kendi aleyhine bozmuş olur. Kim de Allah ile olan ahdine vefa gösterirse Allah ona büyük bir mükâfat verecektir. Fetih Suresi 10. Ayet
Ahdinden dönmek Münafıklık alametidir.
Hadisler
- Enes b. Mâlik şöyle demiştir: “Allah’ın Peygamberi (s.a.v.) bize hutbe verdiği zaman mutlaka şöyle buyururdu: ‘Emanete riayet etmeyenin imanı yoktur; ahde vefa göstermeyenin ise dini yoktur.’” (İbn Hanbel, III, 134
- Resulullah (aleyhissalatu vesselam) buyurdular ki: “Dört haslet vardır; kimde bu hasletler bulunursa o kimse halis münafıktır. Kimde de bunlardan biri bulunursa, onu bırakıncaya kadar kendinde nifaktan bir haslet var demektir: Emanet edilince hıyanet eder, konuşunca yalan söyler, söz verince sözünde durmaz, husumet edince haddi aşar.” Buhari, İman 24, Mezalim 17, Cizye 17; Müslim, İman 106, (58); Ebu Davud, Sünnet 16, (4688); Tirmiz
Hele hele sözlü ya da yazılı akitleşmeye ne denir:
Ey iman edenler! Akitleri(n gereğini) yerine getiriniz. Maide 1. ayet
Zeccâc ise şöyle der: “Akid, ahitten daha kuvvetlidir.”
Akid’in çoğulu ukud yani bağlar denmesi, ne kadar bağlayıcı olduğunu ortaya filolojik bakımdan bile inkara yer bırakmamaktadır. Zaten bütün toplumlarda akid bağlayıcıdır.
“Ahdini bozan herkes için kıyamet günü bir bayrak dikilip bu falanın vefâsızlık alâmetidir diye ilân olunacaktır.” (Buhârî, Cizye 22, Edeb 99, Hiyel 99; Müslim, Cihâd 11-17. Ayrıca bk. Ebû Dâvûd, Cihâd 150; Tirmizî, Siyer 28; İbni Mâce, Cihâd 42)